Wodanseiken

Tot de beroemdste bomen van ons land behoren de Wodanseiken van Wolfheze. Hun naam werd rond 1850 bedacht door de gebroeders Gerard en Johannes Warnardus Bilders, initiators van de zogenaamde Oosterbeekse School van landschapsschilders, waartoe verder o.a. Maris, Mauve, Mesdag en Van Ingen behoorden. Deze groep kunstenaars had een sterk  romantische kijk op het landschap. De omgeving van Wolfheze met de grillig gevormde oude eiken langs de Wolfhezer Beek en de omringende heide was veelvuldig onderwerp van hun schilderijen. Oosterbeek werd in die periode wel het Gelderse Barbizon genoemd. 

Een fraai schilderij met de titel Wodanseiken te Wolfheze uit 1849 van J.J.Cremer. In de 19e eeuw stonden de eiken nog in een open heidelandschap. Dit verklaart hun korte stammen met laag aangezette kroon. De afgelopen eeuw is de heide rond de beek bebost geraakt. Het schilderij maakt inderdaad een geromantiseerde indruk: de eiken lijken groter en indrukwekkender dan de huidige exemplaren, die wel schilderachtig, maar niet zeer groot zijn. 

Er schijnen officieel vijf Wodanseiken te zijn. Langs de beek staan meer oude eiken, dus welke exemplaren dit zijn, is moeilijk uit te maken. Van de Wodanseiken wordt vaak gezegd dat ze ongeveer 450 jaar oud zijn. Elders noemt men 400 tot 600 jaar. Een aanwijzing is dat ze groeien langs de Wolfhezer beek: dit is een sprengebeek, dat wil zeggen een kunstmatig gegraven beek, bedoeld om waterradmolens aan te drijven. De beek is rond 1550 gegraven. Dat lijkt me dan ook de maximale leeftijd van de eiken. Gezien hun uitstraling en omvang vermoed ik dat ze ergens tussen 1600 en 1700 zijn geplant of ontkiemd. De grondwaterstand in dit gebied is door wateronttrekking ten behoeve van drinkwaterwinning en industrie fors verlaagd, zo'n 1 tot 2 meter. Het schijnt dat de eiken daar behoorlijk last van hebben gehad. 

Eén van de Wodanseiken is in de twintiger jaren afgezaagd: het is nu een prachtig kunstwerk, rijk begroeid met grassen, kruiden, bladmossen,levermossen, korstmossen en paddestoelen. Hieronder bleken bij een inventarisatie door de KNNV-afdeling Wageningen verschillende zeldzame soorten te zijn, zoals het Paarsteelveentrechtertje. 

Naast Hotel Wolfheze staan ook meerdere oude eiken, waaronder dit fraaie exemplaar. Met zijn reusachtige kroon en stamomtrek van 645 cm overtreft hij de Wodanseiken ruimschoots in formaat. Hoewel hij tegenwoordig niet tot de Wodanseiken wordt gerekend, is dat maar arbitrair. Volgens mij behoort hij gewoon tot dezelfde groep in de 16e of 17e eeuw aangeplante eiken langs de Wolfhezer beek. 

Home Nederlandse Versie-------Eik-------Duizendjarige Den------Inhoud------Home English Version