Zweden pagina

Scandinavie

Oude Bomen vanuit Zutphen bekeken

De Kvill-eken in Rumskulla, nabij Vimmerby, Pippi Langkousstad, Zweden. Sinds enkele jaren geleden de Keizerseik ( een Wintereik) nabij Travnik in Bosnië is gestorven, welke een omvang had van meer dan 16 meter, is dit wellicht de dikste eik van Europa ( van Rusland is weinig bekend op dit gebied). Zijn holle stam heeft op borsthoogte een omtrek van 14,2 meter. Men schat de leeftijd van deze zomereik op 800 á 1000 jaar.

Dat juist Zweden, met zijn koele klimaat en vrij arme bodems, de dikste eik van Europa herbergt, is niet zo vreemd. Eiken groeien hier wellicht minder snel dan in zuidelijker streken en worden waarschijnlijk minder hoog. Op de maximaal bereikbare leeftijd heeft dat echter weinig of geen invloed. Integendeel, het lijkt er op dat bomen op vruchtbare bodems sneller groeien, maar ook minder oud worden dan op armere bodems. Bovendien heeft Zweden een karakteristiek oud landschapstype van halfopen boomweides, waar vooral veel eiken staan. Deze boomweides zijn hier langer in gebruik gebleven dan in Engeland of Duitsland. In zuidoost Zweden zijn nog flinke oppervlaktes restanten van dit landschap te vinden, zij het dat ze de afgelopen eeuw door het stoppen van de beweiding langzamerhand dicht groeien. In deze gebieden zijn nog honderden oude eiken te vinden, waarvan minstens 240 met een stamomvang van meer dan 6 m en 23 exemplaren die zelfs een omvang van 8 tot 11 meter hebben. Een mooi voorbeeld is het reservaat Halltorps-Hage op het eiland Öland. Recent is er veel aandacht voor deze eikenlandschappen, er wordt onderzoek gedaan naar de geschiedenis en naar de mogelijkheden deze boomweides te behouden, bijvoorbeeld door het herstellen van de begrazing of het vrijstellen van de oude eiken.

Vlakbij de Kvill-eken in Rumskulla ligt zo'n boomweide, die door schapenbegrazing en selectief kappen en snoeien in stand wordt gehouden, verbonden met een open-lucht museum waar informatie wordt gegeven over Middeleeuwse leefgewoontes.

Op een onverwachte plek in Noorwegen, aan de Hardanger Fjord in de gemeente Ullensvang, staat deze oude eik, de Brureik, met een omtrek van 10 meter behorend tot de dikste bomen van Noorwegen. Door het zachte klimaat aan de Noorse fjordenkust komen hier de noordelijkste eiken van Europa voor. Aan dezelfde Hardanger Fjord en ook aan de nog noordelijker gelegen Sognefjord staan meerdere van dergelijke oude en dikke eiken. Zie de website van Jeroen Pater voor zowel andere Noorse als Zweedse oude eiken.