Adam en Eva

In de gemeente Leusden (Utrecht) ligt de Heerlijkheid Stoutenburg. Het heeft een gecompliceerde geschiedenis. Van 1252 tot 1540 stond hier een bisschoppelijk kasteel. Van 1594 tot zijn dood in 1619 was raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt eigenaar van de heerlijkheid Stoutenburg. Op dezelfde locatie is in de 17e eeuw een landhuis gebouwd, dat in de 19e eeuw weer werd vervangen door een nieuw, neogotisch huis. Dit was zo slecht gebouwd, dat het na 25 jaar weer wordt afgebroken en enkele honderden meters naar het westen vervangen door een nieuw kasteel. Dit heeft de afgelopen decennia een Franciscaner klooster en ontmoetingscentrum gehuisvest, nu het Franciscaner Milieuproject geheten.

In het oostelijk deel van het landgoed staan twee enorme eiken. Volgens overlevering zouden deze zijn geplant ter nagedachtenis aan Oldenbarnevelt. Of deze overlevering historisch juist is, wordt betwijfeld door de bewoonster van de naburige tuinwoning, tevens voormalig eigenaresse van het terrein: ze vertelde dat boomchirurg JØrn Copijn de eiken heeft onderzocht en de leeftijd heeft geschat op zeker 700 jaar. Gezien de omvang en de toestand van de eiken denk ik echter dat een aanplant in de loop van de 17e eeuw veel waarschijnlijker is en het Oldenbarnevelt-verhaal heel goed kan kloppen. De leeftijd zou dan 300 tot 380 jaar kunnen zijn. 

De eiken worden al decennia lang Adam en Eva genoemd. De iets forsere rechterboom is Adam, de slankere links Eva. Adam had in 1991 een stamomtrek van 660 cm, Eva zal daar niet veel voor onderdoen. De bomen worden al sinds de jaren 70 met regelmaat behandeld door de nestor van de Nederlandse boomverzorgers, JØrn Copijn. In de loop van de tijd zijn er van beide bomen verschillende grote takken afgebroken en zijn de stammen onderaan hol geraakt. In de 70-er jaren is de kroon al eens behoorlijk ingenomen om het risico van meer beschadiging te voorkomen.  Inmiddels is de kroon weer fors uitgegroeid, de bomen zijn meer dan 20 m hoog. Desondanks hebben de eiken de storm van 18 januari 2007 onbeschadigd doorstaan. Copijn zal de kronen binnenkort weer snoeien.
 Op de foto hierboven lijkt vooral Adam nog heel gaaf.

De achterzijde laat iets heel anders zien: een enorm gat vol stalen ankers! Het is ongelooflijk dat de boom door deze constructies overeind gehouden kan worden.
Laag vanuit Adam's stam groeit een zeer lange horizontale tak die met twee stutten wordt ondersteund. De kronen van beide bomen zijn onderling door staalkabels verbonden en ook aan de bodem verankerd.
Het oostelijk deel van Stoutenburg bestaat uit restanten van een park in Engelse Landschapsstijl, aangelegd in de 19e eeuw door de toenmalige eigenaar Johannes van Luden. 
Het gedeelte rond de eiken Adam en Eva was sinds de 40-er jaren eigendom van de familie Rodrigo. Sinds vier jaar is Utrechts Landschap hier eigenaar. Het streeft naar uitbreiding van het landgoed en herstel van de landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten. De vroegere eigenaren wonen nog op het terrein en zijn bang dat Utrechts Landschap het gebied te veel open kapt waardoor Adam en Eva meer last van stormen zullen krijgen. Ook maken ze zich zorgen over het teveel open stellen van het terrein voor wandelaars waardoor de rust voor dieren achteruit gaat. Hopelijk is hun vrees ongegrond en gaat Utrechts Landschap zorgvuldig om met dit waardevolle gebied. De eiken staan overigens op afgesloten terrein en zijn alleen te zien vanaf de openbare weg van achter het hek of over een vaart heen, zoals op de bovenste foto. 

Zie voor meer informatie over landgoed Stoutenburg: http://www.kasteleninutrecht.nl/ , http://nl.wikipedia.org/wiki/Landgoed_Stoutenburg en http://www.utrechtslandschap.nl/?RubriekID=2022

Home NL Versie----------Eik-----------Home English Version